Voorbeelden punctuele erfovereenkomsten in het nieuwe erfrecht!

Over de waardering van schenkingen #

De wet voorziet in een vermoeden dat de intrinsieke waarde van een schenking, de waarde is die uitgedrukt staat in de schenkingsakte, behoudens indien kan bewezen worden dat deze manifest onjuist of onredelijk is gezien de staat, aard en toestand van het geschonken goed. Deze waarde draagt het akkoord van de schenker en de begiftigde, beiden partij bij de akte of bij een latere overeenkomst waarin de schenking wordt bevestigd.

Om deze waarde te laten vaststellen ten opzichte van andere wettelijke erfgenamen, moeten ook zij deze waarde expliciet aanvaarden. Hiervoor kan er dus een zogenaamde punctuele erfovereenkomst worden gesloten. Zo kan er op het ogenblik van overlijden van de schenker geen discussie meer ontstaan tussen de erfgenamen over wat de intrinsieke waarde was op moment van de schenking.

Het waarderingsmoment, om te bepalen welke waarde moet worden ingebracht, is in principe het moment waarop de schenker zich verarmd heeft, het is dus de intrinsieke waarde op de dag van een schenking waarop een indexatie wordt toegepast om de waarde te bepalen die bij overlijden moet worden ingebracht.  Dit is echter enkel het geval wanneer de begiftigde op het ogenblik van de schenking de volledige beschikkingsbevoegdheid verkreeg.

Wanneer de schenker zich bij de schenking het levenslang vruchtgebruik voorbehoudt, zal het waarderingsmoment, het moment zijn waarop de begiftigde de beschikkingsbevoegdheid effectief verkrijgt, namelijk op het ogenblik van overlijden van de schenker (waarbij het vruchtgebruik uitdooft) of vroeger, bij de verzaking aan het vruchtgebruik. Dit kan in sommige gevallen tot een ongewenst resultaat leiden.

Zo bijvoorbeeld bij de schenking met voorbehoud van vruchtgebruik van een familiaal bedrijf aan één van de kinderen, die reeds actief is in het bedrijf en het bedrijf volledig runt. Als door zijn toedoen de waarde van het bedrijf sedert de schenking enorm is gestegen, zal hij daarvan de dupe zijn aangezien bij overlijden van de schenker de door zijn arbeid gerealiseerde meerwaarde in rekening zal gebracht worden.  Wel ook hiervan kan door partijen worden afgeweken in een punctuele erfovereenkomst.

Over het erfrecht van de langstlevende #

De langstlevende echtgenoot ontvangt vanaf 1 september 2018 een wettelijk voortgezet vruchtgebruik op de goederen die de partner- schenker heeft geschonken en waarvan hij zich het vruchtgebruik heeft voorbehouden.

Voorwaarde is wel dat echtgenoot die hoedanigheid al had op moment van de schenking. Voor de wettelijke samenwonende partner wordt in eenzelfde voortgezet vruchtgebruik voorzien m.b.t. de gezinswoning.  Op dit nieuwe wettelijk voortgezet vruchtgebruik zal dan ook erfbelasting verschuldigd zijn. In een punctuele erfovereenkomst kan afstand gedaan worden van het wettelijk voortgezet vruchtgebruik.

Over de inkorting #

Bij een overlijden moet het vermogen van de erflater opnieuw worden samengesteld. Daarbij wordt gekeken naar wat de erflater nog had op het ogenblik van zijn overlijden en wordt ook rekening gehouden met de schenkingen die hij tijdens zijn leven al heeft gedaan. Hierbij wordt de zogenaamde fictieve massa samengesteld.

Zo kan er worden nagegaan of het deel waarop de reservataire erfgenamen minimaal recht hebben niet werd aangetast. Is dit wel het geval dan kunnen deze erfgenamen een vordering tot inkorting instellen. Bij inkorting worden de schenkingen herleid in de mate waarin ze het beschikbaar deel overtreffen en hierdoor het reservatair erfdeel aantasten.

Aan deze vordering tot inkorting kon tot op heden bij leven niet verzaakt worden door de erfgenamen.  Vanaf 1 september komt ook hier verandering in en kan via een punctuele erfovereenkomst verzaakt worden aan de vordering tot inkorting van (een) welbepaalde schenking(en).

Gezien de impact van deze punctuele erfovereenkomsten, zijn zij net als de globale erfovereenkomst, onderworpen aan strenge wettelijke voorwaarden en procedure. In het licht van deze wijzigingen en de nieuwe mogelijkheden die hieruit voortvloeien is het zeker opportuun om samen met uw vermogensplanner, uw ondernomen en nog te ondernemen stappen in kader van uw successieplanning te bekijken.

Wil je ook reeds starten met jouw vermogen te plannen? Onze adviseurs bieden je een handig stappenplan in ons e-book.

Download het e-book