Nieuwe verplichtingen in de zorgvolmacht in 2025

Wat is een zorgvolmacht? #

Een zorgvolmacht is een (bij voorkeur notarieel) document waarin jij (de lastgever) iemand anders (de lasthebber) de bevoegdheid geeft om in jouw plaats beslissingen te nemen wanneer je daar zelf niet meer toe in staat bent of dat niet meer wenst. Bijvoorbeeld door ziekte, ouderdom of een ongeval, waardoor je tijdelijk of blijvend wilsonbekwaam wordt.

De lasthebber kan onder andere je vermogen beheren en beslissingen nemen over je persoonsgebonden aangelegenheden. De zorgvolmacht staat los van overlijden, maar kan wel een nuttig instrument zijn in het kader van een planning in extremis.

Wat verandert er met de wet van 8 november 2023? #

Deze wetswijziging maakt een duidelijk onderscheid tussen een familiale en een professionele bewindvoerder. Hoewel de regels in eerste instantie zijn ingevoerd in het kader van rechterlijke beschermingsmaatregelen, zullen ze ook van toepassing zijn op zorgvolmachten (buitengerechtelijke beschermingsmaatregelen).

Tot op vandaag kon je als lastgever vrij kiezen wie je als lasthebber aanduidt. Dat verandert. Voortaan wordt bij zorgvolmachten een onderscheid gemaakt op basis van de relatie tussen de lastgever en de aangeduide persoon. Op die manier wordt een onderscheid gemaakt tussen een familiale of een professionele bewindvoerder.

Wanneer is sprake van een familiale bewindvoerder? #

Familiale bewindvoerders zijn:

• De ouders, echtgenoot, wettelijk samenwonende partner, leden van het feitelijk gezin of naaste familieleden van de lastgever.
• Personen met een nauwe persoonlijke band met de lastgever.

Wanneer is er sprake van een professionele bewindvoerder? #

Een professionele bewindvoerder is dan elke andere persoon die niet onder deze omschrijving valt. Voor pofessionele bewindvoerders gelden extra verplichtingen: ze moeten ingeschreven worden in een specifiek register en moeten ook bepaalde opleidingen volgen. Bovendien zal de inschrijving in dit register om de twee jaar vernieuwd moeten worden. Professionele bewindvoerders moeten ook aantonen dat ze nog steeds aan de voorwaarden voldoen.

Voor familiale bewindvoerders gelden deze verplichtingen niet.

Uitstel van de wet betreffende bewindvoering #

De nieuwe wet van 8 november 2023 zou oorspronkelijk gefaseerd in werking treden.  Verschillende bepalingen gingen dan in werking treden vanaf 1 september 2025. Ondertussen werd er een publicatie uitgevoerd in het Belgisch Staatsblad waarbij de inwerkingtreding van verschillende bepalingen werd uitgesteld met 2 jaar en dus pas vanaf 1 september 2027 zal gebeuren. Het gaat daarbij onder meer over de bepalingen die betrekking hebben op de invoering van het nationaal register van professionele bewindvoerders, de vormingsverplichting en de deontologische code.

Waar moet je in 2025 op letten bij het opstellen van een zorgvolmacht? #

Duid je in je zorgvolmacht een familielid aan? Dan verandert er niks.

Duid je in je zorgvolmacht iemand aan die geen familielid is? Dan moet worden beoordeeld of er sprake is van een nauwe band.

Is er geen sprake van een nauwe band tussen jou als lastgever en de aangestelde lasthebber, dan wordt de aangeduide persoon voortaan beschouwd als een professionele bewindvoerder en moet hij of zij vanaf 1 september 2027 aan alle bijkomende vereisten voldoen.

Wat betekent dit voor jou? #

Stel je binnenkort een nieuwe zorgvolmacht op? Hou hier dan nu al rekening mee en bekijk of je de nauwe band kan aantonen en kan specifiëren in de zorgvolmacht. Als er geen nauwe band kan worden aangetoond, moet je rekening houden met de nieuwe verplichtingen vanaf 2027.

Heb je een bestaande zorgvolmacht? Dan kan dit in de toekomst tot problemen leiden als je lasthebber niet aan de voorwaarden voldoet. Bekijk dus proactief of je de nauwe band kan aantonen of dat je lastgever binnenkort aan de bijkomende verplichtingen zal moeten voldoen.

In bepaalde situaties zijn er gegronde redenen om iemand buiten je familiekring aan te stellen als lasthebber of is een familielid als lasthebber gewoon geen optie. De nieuwe wet kan dit echter sterk bemoeilijken.

De beperkingen die voortvloeien uit de wet van 8 november 2023 werpen voor ons dan ook terechte vragen op over de wilsautonomie van de lastgever. De kern van een zorgvolmacht is immers dat je vrij en weloverwogen kan kiezen wie jij het vertrouwen geeft om in jouw plaats op te treden