Wat verandert er vanaf 2026 in de erf- en schenkbelasting?

Het familiaal gunstregime: strengere voorwaarden  #

Het familiaal gunstregime verandert ingrijpend. Het is op dat vlak dan ook vijf voor twaalf voor wie ervan wil genieten.

Even een herhaling: wie vandaag een familiale vennootschap overdraagt, kan onder bepaalde voorwaarden gebruikmaken van het familiaal gunstregime:

• een verlaagd tarief bij vererving (3% in rechte lijn en 7% in andere gevallen);

• een vrijstelling van schenkbelasting (0%).

Dit enkel als je vennootschap voldoet aan de drie basisvoorwaarden (de participatievoorwaarde, de voorwaarde van de reële economische activiteit en de continuïteitsvoorwaarde). Die voorwaarden kwamen al meermaals onder vuur.

Tot en met 31 december 2025 kan een vennootschap die een bepaalde operationele activiteit uitvoert en daarnaast privévastgoed bezit, kwalificeren als een familiale vennootschap. In dit geval zal de volledige waarde van de vennootschap kwalificeren als een familiale vennootschap, desondanks de aanwezigheid van andere onroerende goederen die niet voor de economische activiteit worden gebruikt.

Vanaf 1 januari 2026 zal dit niet meer mogelijk zijn:

• Privévastgoed wordt uitgesloten. Woningen en bouwgronden – zelfs als ze slechts een deel uitmaken van de vennootschap – zorgen ervoor dat je niet meer alle aandelen aan 0% kan schenken. Daarbij gaat het om zowel het vastgoed dat rechtstreeks wordt aangehouden als het vastgoed in eventuele dochtervennootschappen waarvan de vennootschap die je wil schenken meer dan 10% participatie bezit.

• Verplichte waardering. Er komt een verplichte waardering door een bedrijfsrevisor of gecertificeerd accountant.

Over de volgende vragen is het nog wachten op duidelijkheid: #

• Wat met een bedrijfsmatig pand dat extern wordt verhuurd? Dat is namelijk geen residentieel vastgoed.

• Wat met een activiteit omtrent projectontwikkeling waarbij verschillende residentiële panden in het bezit zijn van de vennootschap?

• Mogen de leningen/schulden die rusten op het residentieel vastgoed in min worden gebracht bij de waardering?

• Wat met residentieel vastgoed in kleindochtervennootschappen? Moet er hiermee ook rekening worden gehouden?

Welke vennootschappen moeten nu actie ondernemen? #

Voor familiale vennootschappen vraagt dit uiteraard om onmiddelijke actie, gezien de verandering al op 1 januari 2026 in werking zou treden. Valt jouw onderneming onder een van de onderstaande soorten? Neem dan zeker vandaag nog actie.

• Vennootschappen waar naast de exploitatie ook residentieel vastgoed aanwezig is.

• Holdingvennootschappen (zelfs als die een activiteit uitvoeren op holding-niveau) waarin residentieel vastgoed aanwezig is, zowel op het niveau van de holding als op het niveau van de onderliggende vennootschappen.

• Vennootschappen die enerzijds bedrijfsmatig vastgoed verhuren binnen de groep en anderzijds ook (andere) onroerende goederen verhuren aan externen.

Wat verandert er nog in de erf- en schenkbelasting?  #

  #

Meer evenwicht in de erfbelasting voor partners en alleenstaanden #

Er komen ook nieuwe regels in de algemene belasting:

• De voetvrijstelling voor partners (partnerabattement) stijgt van €50 000 naar €75 000.

• De vriendenerfenis verdwijnt. Alleen testamenten opgesteld vóór 31/12/2025 blijven geldig.

• Er komt een “singlevermindering” voor kinderloze alleenstaanden:

  • 3% op het deel tot €50 000

  • 9% op het deel tussen €50 000 en €100 000

  • Toepasbaar tot maximaal €100 000 per nalatenschap.

Met deze maatregelen wil de overheid het verschil in fiscale behandeling tussen partners, gezinnen en singles verkleinen.

  #

Scherpere voorwaarden aankoop eigen woning #

Het verlaagd tarief bij aankoop van de enige en eigen woning blijft bestaan, maar de regels worden aangescherpt. Bovendien wordt oneigenlijk gebruik van het verlaagd tarief vermeden door te voorzien dat de koper zijn inschrijving in het bevolkingsregister voor een ononderbroken periode van minstens één jaar in de aangekochte woning dient te behouden.

Wat kan je vandaag al doen om je nalatenschap te beschermen? #

Het alles-of-niets-verhaal van het familiaal gunstregime lijkt ten einde te komen. Waar je onder de huidige regelgeving de volledige waarde van de aandelen van je onderneming belastingvrij kan schenken aan de volgende generatie ook als er een beperkte hoeveelheid niet-bedrijfsmatig vastgoed in zit, zal dat vanaf 1 januari 2026 niet meer mogelijk zijn. Het gedeelte van het residentieel vastgoed zal dan uitgesloten worden.

Indien een vennootschap enerzijds een economische activiteit uitoefent (of bedrijfsmatig vastgoed verhuurt) en anderzijds ook vastgoed aanhoudt dat niet voor de eigen activiteiten worden aangewend, is het vijf voor twaalf om de nodige acties te ondernemen voor eind dit jaar.

Het is cruciaal om voor elk dossier een afweging te maken. Voor sommige vennootschappen zal het cruciaal zijn om alsnog een overdracht te realiseren voor eind 2025. In andere dossiers kan blijken dat het misschien aangewezen is om een overdracht te realiseren onder de nieuwe wetgeving gelet op de grijze zone over enkele punten in het voorontwerp.